Wasyl Kandyński, Paul Klee, Kazimierz Malewicz, Piet Mondrian, Edvard Munch, Boris Ender, Max Ernst – nieczęsto mamy w Polsce możliwość oglądania prac tych artystów i to w jednym miejscu. Taka okazja właśnie się nadarza. W najbliższy piątek w Muzeum Sztuki w Łodzi otwarcie wystawy Superorganizm. Awangarda i doświadczenie przyrody.
– Użyta w tytule metafora superorganizmu odnosi się do ekspansywności gatunku ludzkiego, która powoduje zarówno rozwój cywilizacyjny, jak i degradację Ziemi. Nowoczesność to moment w historii Homo sapiens, kiedy środowisko intensywnie przekształcane jest przez rozwijający się przemysł, postępującą urbanizację, kolonizację kolejnych zakątków świata – wyjaśniają kuratorki wystawy Aleksandra Jach i Paulina Kurc-Maj – Postawy, które odnajdujemy w sztuce awangardowej, są intrygującym obrazem ludzkich fascynacji, lęków, złudzeń, rozważań i afektów, jakich doświadczamy w związku z przyrodą i które, ze względu na uniwersalność i trwałość tego doświadczenia, pozostają nieustająco aktualne – dodają.
Ekspozycja podzielona będzie na sześć części: Krajobraz postnaturalny, Biofilia, Wcielone widzenie, Czwarty wymiar, Mikrokosmos i Makrokosmos oraz Ewolucja, pokazujących, jak uproszczone jest myślenie o awangardzie jako konflikcie racjonalności z tym, co nieracjonalne, materialistycznego z duchowym, organicznego z nieorganicznym.
Na wystawie zobaczymy około 150. dzieł wypożyczonych z kolekcji publicznych i prywatnych, w tym eksponaty udostępnione przez czołowe muzea sztuki nowoczesnej: Tate w Londynie, Centre Georges Pompidou w Paryżu, The Museum of Modern Art w Nowym Jorku, The State Museum Of Contemporary Art – Costakis Collection w Salonikach czy Moderna Museet w Sztokholmie. Będą to między innymi prace twórców, takich jak: Piet Mondrian, Edvard Munch, Max Ernst, Vasily Kandynsky, Le Corbusier, Robert Delaunay, Paul Klee, Kazimierz Malewicz, Lubow Popowa, Aleksander Rodczenko czy Władysław Strzemiński i inni.
Projektowi wystawienniczemu towarzyszyć będzie także wydanie katalogu w dwóch wersjach językowych: polskiej i angielskiej. Publikacja podzielona jest na dwie części. Pierwsza związana jest z wystawą Superorganizm. Awangarda i doświadczenie przyrody i przybliża problematykę projektu poprzez omawiane w niej pojęcia. Druga część zawiera eseje uznanych badaczy – Fae Brauer, Iwony Luby, Jacoba Wamberga, Isabelle Wünsche, którzy opisują nowe sposoby odczytania relacji między awangardą a nauką, technologią i przyrodą.
Wystawa rozpoczyna serię ekspozycji organizowanych przez Muzeum Sztuki w 2017 roku w ramach obchodów Stulecia awangardy w Polsce, których celem jest spojrzenie na jej spuściznę ze współczesnej perspektywy.
W 2017 roku mija sto lat od pierwszej znaczącej manifestacji polskiej awangardy, czyli od otwarcia w siedzibie krakowskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych I Wystawy Ekspresjonistów Polskich (4 listopada 1917 roku). Trzy muzea, które posiadają najbogatsze zbiory sztuki awangardowej: Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Narodowe w Krakowie i Muzeum Sztuki w Łodzi postanowiły nadać rocznicy odpowiednią rangę i zainicjowały obchody stulecia awangardy. Do współpracy włączyło się kilkadziesiąt instytucji, które przygotowują wystawy, spektakle, koncerty, spotkania i inne wydarzenia, a oferta programowa rośnie z każdym dniem. Wszystkie prezentowane będą przez portal www.rokawangardy.pl, który właśnie został oddany do dyspozycji internautów. W prezentowanym w nim kalendarium odnajdujemy propozycje przypominające najistotniejsze postaci i zjawiska awangardy międzywojennej oraz takie, które zwracają uwagę na twórców rozwijających awangardowe założenia w okresie powojennym. Są też projekty, stawiające pytanie o znaczenie awangardowego dziedzictwa dla współczesnych praktyk kulturowych.
Oprócz programu wydarzeń i przeglądu instytucji, które włączyły się w obchody, portal proponuje przegląd materiałów, pozwalających lepiej zrozumieć naturę awangardy oraz poznać jej wpływ na kształtowanie współczesności. W czytelni czasopism znajdujemy kolejne numery Bloku i Zwrotnicy z lat 20. ubiegłego wieku czy wydaną dekadę później Formę. Postaci polskich twórców awangardowych przybliżają też miniprogramy Zbigniewa Libery z cyklu Przewodnik po sztuce. Portal będzie stale rozwijany, przybywać będzie zapowiedzi i opisów, jednak dzięki ułatwieniom, takim jak kalendarz czy wyszukiwarka, czytelnik szybko odnajdzie intersujące go wydarzenia w najbliższej okolicy.
W lutym br. Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Łódzkiej świętuje kolejne, już 102. urodziny i właśnie w tym „urodzinowym” miesiącu, 11 lutego, zagra w Goldener Saal Musikverein Wien. Koncert w stolicy Austrii zaplanowany został w ramach 56. Konzertzyklus „Musik der Meister” organizowanego przez Volksbildungskreis. Wyjazd jest organizowany we współpracy z Instytutem Polskim w Wiedniu. Wiedeńskie Towarzystwo Muzyczne to światowej sławy centrum muzyki. Wielka sala Towarzystwa, zwana również „Złotą Salą”, słynie ze swojego wytwornego wyposażenia i znakomitej akustyki. To stamtąd co roku transmitowany jest koncert noworoczny Filharmoników Wiedeńskich. Także przez resztę roku odbywają się w niej koncerty na najwyższym poziomie.
Koncert otworzy uwertura do opery „Halka” – legendarnego dzieła Stanisława Moniuszki, ojca polskiej opery. Następnie publiczność usłyszy Koncert fortepianowy g-moll op. 25 Felixa Mendelssohna, powstały w 1831 r. Wrażenia z niedawno odbytej podróży do Włoch pobudziły wyobraźnię i emocje kompozytora – w utworze tym mniejszą rolę odgrywa pierwiastek wirtuozowski, większą – siła wyrazu. Trzeci z utworów prezentowanych tego wieczoru to Tańce symfoniczne op. 45 Sergiusza Rachmaninowa – jego ostatnie dzieło, napisane w 1940 roku dla Orkiestry Filadelfijskiej i Eugene’a Ormandy’ego. Utwór oparty jest na jednym z motywów melodycznych z dawnych prawosławnych pieśni.
Jako solistka wystąpi Yang Jiang, urodzona w Pekinie. Uczyła się w pekińskim konserwatorium, a później w Wiedniu w słynnym Universität für Musik und Darstellende Kunst w klasie Carmen Graf-Adnet. Krytyka wysoko ocenia wielką muzykalność, piękny dźwięk i wycyzelowane w szczegółach wykonania artystki.
Orkiestrę Symfoniczną FŁ poprowadzi maestro Paweł Przytocki. Absolwent AM w Krakowie w klasie dyrygentury prof. Jerzego Katlewicza. Uczestniczył w kursach mistrzowskich Helmutha Rillinga. Był dyrygentem i dyrektorem artystycznym Filharmonii Bałtyckiej w Gdańsku, dyrektorem artystycznym Filharmonii Łódzkiej (1995-1997), dyrygentem Teatru Wielkiego Opery Narodowej w Warszawie, dyrektorem naczelnym i artystycznym Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie. Współpracował z polskimi orkiestrami filharmonicznymi oraz z orkiestrami symfonicznymi i kameralnymi za granicą. Dokonał nagrań dla wytwórni DUX, Aurophon i Point Classics. Jest wykładowcą krakowskiej Akademii Muzycznej.
Muzeum Sztuki w Łodzi, we współpracy z Muzeum Sztuki Nowoczesnej w fińskim Espoo, przygotowały pierwszą od 30 lat w tym kraju ekspozycję prezentującą twórczość i społeczno-artystyczne praktyki Josepha Beuysa. Wystawa Joseph Beuys – Outside the Box powstała w oparciu o archiwum, które w ramach akcji Polentransport artysta ofiarował łódzkiemu muzeum.
Tematem ekspozycji staje się sam gest daru i przebieg przedsięwzięcia z 1981 roku, jako działania performatywnego i krytycznego zarazem. 36 lat temu Joseph Beuys wraz z rodziną przyjechał z RFN do Łodzi, aby w ramach akcji Polentransport 1981 podarować kilkaset prac Muzeum Sztuki w Łodzi. Jego akcja odbyła się w 50. rocznicę przekazania przez grupę „a.r.” darów europejskiej awangardy, w związku z czym odczytywana jest jako powtórzenie tego fundacyjnego gestu i próba kontynuacji awangardowych postulatów. Istnieją jednak co najmniej dwie inne interpretacje gestu Beuysa. Pierwsza wskazuje na wyrażenie poparcia dla strajków Solidarności, które odbywały się w latach 1980-1981. Druga, związana z biografią artysty, sugeruje próbę odkupienia win niemieckiego żołnierza II wojny światowej.
Wystawa nie ma jednak wyłącznie charakteru historycznego. Jej celem jest ponowne przyjrzenie się taktykom, obserwacjom i działaniom Beuysa, wskazanie tych obszarów jego działalności, które mogą zainspirować i prowokować nas obecnie, w sytuacji globalnych kryzysów ekonomicznych, ekologicznych i społecznych. Projekt „Outside the Box" zbudowany jest wokół czterech obszarów, powracających w praktyce Beuysa, a także uznanych przez kuratorów za najsilniej inspirujące i prowokujące dla współczesnej myśli humanistycznej oraz praktyk społecznych, są to: Polityka, Ekologia, Ekonomia oraz Marginesy. Każda z tych kategorii została potraktowana jako narzędzie pomagające zdiagnozować i opisać kondycję współczesnego świata, a także model pomocny w poszukiwaniach rozwiązań aktualnych problemów.
