Czym jest mikroplastik?

czwartek, 24 lutego 2022

Plastik został stworzony 100 lat temu i dziś jest najpowszechniejszym materiałem oraz śmieciem na świecie. Towarzyszy nam wszędzie. Znajdziemy go w opakowaniach na żywność, elektronice, samochodach, zabawkach, kartach kredytowych czy ubraniach. W postaci mikroplastiku występuje w naszych ciałach, a dokładnie w krwiobiegu i tym samym narządach wewnętrznych. Na chwilę obecną nie ma jednej definicji mikrosplastiku, ale w badaniach prowadzonych przez European Food Safety Authority (EFSA) przyjęto, że:

mikroplastik to heterogeniczna mieszanina różnego kształtu materiałów w postaci fragmentów, włókien, elipsoid, granulek, śrutu, płatków o wielkości w zakresie od 0,1 μm do 5 mm.

Miejscem, które najbardziej cierpi z powodu plastiku, jest to, do którego trafia go najwięcej czyli ocean. Plastik niszczy nasz największy zasób naturalny, a to ma bardzo negatywny wpływ na całą planetę. I o ile trudno nam wyobrazić sobie świat bez plastiku, o tyle musimy sobie zdawać sprawę z tego, że jeśli nadal będziemy korzystać z plastiku na taką skalę jak do tej pory, to wydajemy na siebie wyrok śmierci. Jeśli chcemy chronić oceany i siebie, to pora zastanowić się, jak doprowadziliśmy do takiej sytuacji zagrożenia i jak odwrócić ten proces, zanim sami utoniemy w plastikowych odpadach.

Rodzaje i źródła mikroplastiku

Mikroplastik dzielimy na pierwotny i wtórny:

  • Pierwotny stanowią plastikowe cząstki, które od samego początku swego istnienia są w mikro rozmiarze. Jego głównym źródłem jest: 
    • pranie syntetycznych ubrań (35% pierwotnego mikroplastiku), 
    • ścieranie opon samochodowych podczas jazdy (28%)
    • pył miejski (24%).
    • mikrogranulki dodawane najczęściej do kosmetyków (2%).
  • Mikroplastik wtórny powstaje z rozpadu większych kawałków plastiku na mniejsze. Stanowi on 69-81% mikroplastiku pływającego w morzach i oceanach i najczęściej pochodzi z rozpadu sieci, butelek albo foliówek pod wpływem promieniowania UV, a także wody morskiej.

Skład mikroplastiku, to zdecydowaną większość stanowi: polipropylen, polietylen i polistyren oraz włókna nylonowe, poliestrowe i akrylowe (mogą być z naszych ubrań). Statystycznie najrzadziej trafiają się mikrocząstki poliuretanowe. Główny transport mikroplastiku w przyrodzie odbywa się za pośrednictwem wody. Mikroplastik z gospodarstw domowych pochodzący m.in. z prania ubrań, czy ze ścierania opon samochodowych trafia do kanalizacji (spływa z wodą deszczową do sieci kanalizacji). Niestety, oczyszczalnie ścieków nie są w stanie wyłapać tak małych zanieczyszczeń i zdecydowana ich większość trafia do wód rzek, a ta z kolei dalej do mórz i oceanów. Część mikroplastiku unosi się w toni wodnej i naukowcy szacują, że w takiej formie może być go od 93 do 268 tysięcy ton. Niektóre tworzywa są cięższe od wody i opadając zalegają na dnie. Kolejnym źródłem transportującym małe cząstki plastiku jest wiatr, który potrafi przenosić go na znaczne odległości i w takiej formie trafia do naszego układu oddechowego. Mikroplastik znajduje się również w glebie i pochodzi z rozkładu oxy-biodegradowalnych torebek foliowych. Zaobserwowano obecność mikroplastiku w wodzie pitnej szczególnie butelkowanej, układzie pokarmowym ryb oraz układzie pokarmowym człowieka.

Sposoby na ograniczenie mikropalstiku to:

  • Niekupowanie produktów zawierających mikrogranulki (to mikroplastkik) jak np.: pasta do zębów, mleczka czyszczące do kuchni.
  • Ograniczanie kupowania ubrań ze sztucznych włókien
  • Pranie odzieży ze sztucznych włókien w jak najniższej temperaturze i wirowanie w jak najniższych obrotach.
  • Stosowanie urządzeń z odpowiednimi filtrami.
  • Ograniczanie używania produktów z plastiku.
  • Regulacje prawne wymuszające zmniejszenie konsumpcji plastiku (zakaz stosowania plastikowych łyżeczek, kubków itp.
  • Zwiększanie poziomu recyklingu plastiku w skali świata.

Ilość plastikowych śmieci jest zastraszająca, ale to nie znaczy że każdy z nas nie może czegoś zrobić aby pomóc naszemu środowisku naturalnemu. Takiego zadania podjął się Boyan Slat  z Holandii tworząc organizację Ocenan Cleanup, która zbiera środki finansowe na opracowanie systemu do oczyszczania oceanów, w szczególności chodzi o dryfującą wyspę śmieci na Północnym Pacyfiku.