Imprezowo
Koncerty, festiwale, imprezy rozrywkowe i kulturalne, rekonstrukcje historyczne – to wszystko można znaleźć w województwie łódzkim. Oferta jest bogata i, co istotne, dotyczy wydarzeń odbywających się w ciągu niemal całego roku.
Festiwalem najmocniej integrującym cały region jest Wędrowny Festiwal Filharmonii Łódzkiej „Kolory Polski”. To cykl koncertów odbywających się w różnych miejscowościach, w rozmaitych obiektach i plenerach (wnętrza świątyń, dziedzińce zamkowe, parki i muzea), z pełną gamą muzycznych gatunków. Przez całe lato w każdy weekend muzyką rozbrzmiewają coraz to inne miejsca, zachęcając nie tylko do słuchania muzyki, ale także do poznawania całego województwa.
W Łodzi znajduje się jedna z największych hal widowiskowych w Polsce – Atlas Arena, mogąca pomieścić kilkanaście tysięcy ludzi. Nic dziwnego, że organizowane są tu koncerty największych światowych gwiazd muzyki – gościli tu m.in. Rihanna, Shakira, Depeche Mode, czy Rod Steward. Odbywają się tu również wydarzenia sportowe najwyższej rangi – mistrzostwa świata czy Europy, m.in. w siatkówce, koszykówce lub enduro.
To również w Łodzi odbywa się największa ilość rozmaitych imprez. Tą, która przyciąga najszerszą publiczność jest od kilku lat Light Move Festival. Festiwal Światła i towarzyszące mu instalacje, pokazy i mappingi w magiczny sposób zmieniają centrum Łodzi w czasie jednego weekendu.
Spotkania Baletowe, Festiwal Łódź 4 Kultur, Festiwal Designu, Festiwal Filmowy Cinergia, to przykłady imprez, które bardzo mocno związane są z miastem i jego kulturą.
Również w innych miejscach regionu nie brakuje ciekawych wydarzeń. Co istotne, odwołują się one do lokalnej historii i słynnych mieszkańców związanych z regionem. W Sieradzu co roku odbywa się wyjątkowy festiwal ze sztuką fryzjerską w głównej roli – Open Hair, w Kutnie Ogólnopolski Festiwal Jeremiego Przybory „Stacja Kutno” (współtwórca Kabaretu Starszych Panów, który uwiecznił Kutno w piosence, był honorowym starostą kutnowskim) oraz Festiwal Szaloma Asza, który tu się urodził. W Piotrkowie długą tradycję mają Międzynarodowy Festiwal Sztuki Interakcje oraz Trybunały Kabaretowe, a w Radomsku co roku ma miejsce Różewicz Open Festiwal, dedykowany twórczości pochodzących stąd braci Różewiczów.
Dodatkowe dwa wyjątkowe festiwale związane są z lokalną historią „roślinną” – Święto Róży w Kutnie oraz Święto Kwiatów, Owoców i Warzyw w Skierniewicach. Znajdą tu coś dla siebie zarówno zwolennicy piknikowej atmosfery i plenerowych koncertów, jak również zagorzali miłośnicy florystyki i ogrodnictwa. Z kolei fani ostrej metalowej muzyki powinni pamiętać o Summer Dying Loud w Aleksandrowie Łódzkim.
Łódzkie ma również bogatą ofertę dla miłośników rekonstrukcji historycznej. Wydarzenia związane z I i II wojną światową odtwarzane są cyklicznie w Skansenie Rzeki Pilicy w Tomaszowie, z kolei w Bolimowie rekonstruowane są starcia z 1915 r. W podobnym klimacie, choć z zupełnie inną epoką w tle, są turnieje rycerskie na zamkach w Łęczycy i Uniejowie, a od niedawna także na zamku w Inowłodzu. Od kilku lat imprezą związaną ze wczesnym średniowieczem jest Mokoszowisko, odbywające się na terenie rekonstruowanej osady w Rzeczycy. Nie ma tu turniejów i walk rycerskich, jest za to odtwarzanie historycznych rzemiosł, zwyczajów i wierzeń. Z kolei imprezą łączącą rekonstruktorów przybliżających różne epoki jest Odyseja Historyczna, corocznie odbywająca się w Leszczynku koło Kutna. Spotkać można tu nie tylko rzymskich legionistów, średniowiecznych rycerzy, czy żołnierzy napoleońskich, ale nawet rekonstruktorów odtwarzających realia wojny w Afganistanie z lat 80-tych czy warunki życia w Niemieckiej Republice Demokratycznej.
Zdjęcie 1 - Open Hair Festiwal w Sieradzu
Zdjęcie 2 - Odyseja Historyczna w Leszczynku, autor: J. Stochliński
Zdjęcie 3 - Łódź, autor: P. Augustyniak
Rodzinnie
Czy Łódzkie to region przyjazny rodzicom z dziećmi? Zdecydowanie tak. Znaleźć można tu atrakcje dla zupełnych maluchów oraz trochę starszych turystów. I co bardzo ważne – atrakcje te sprawdzą się zarówno w pełnym słońcu, jak i w deszczowe dni.
Parków wodnych w Polsce nie brakuje, ale odkrytych basenów z gorącą wodą już tak dużo nie ma. W Uniejowie nieprzypadkowo miejscowy park wodny nosi nazwę „Termy” - gorąca woda z wnętrza ziemi pozwala na kąpiele na odkrytym basenie przez cały rok. Bez względu na temperaturę zewnętrzną, woda w basenie ma stałą temperaturę około 30 stopni. Dla urozmaicenia wizyty w Uniejowie warto zajrzeć do Zagrody Młynarskiej na lekcję żywej historii. Można tu w zabytkowym wiatraku dowiedzieć się jak wygląda mielenie ziarna na mąkę.
Z Uniejowa niedaleko już do Borysewa i miejscowego Zoo Safari. W warunkach możliwie zbliżonych do naturalnych, na terenie 25 ha, mieszka 500 zwierząt reprezentujących 90 gatunków. Do największych „gwiazd” należą białe lwy oraz białe tygrysy bengalskie, oba gatunki są bardzo rzadkie i zagrożone wyginięciem.
Jedną z atrakcji dedykowanych najmłodszym jest Park Jurajsko-Botaniczny „Dinopark” oraz Kraina Świętego Mikołaja w Kołacinku koło Brzezin. Największą atrakcją są tu oczywiście pełnowymiarowe modele dinozaurów, ale gdy zbliżają się Święta Bożego Narodzenia, gwoździem programu staje się spotkanie z kim innym... Kolejną baśniową atrakcją jest Park Skrzacich Opowieści we Florentynowie, gdzie można poznać historię słowiańskich skrzatów, a także pospacerować po całej Dolinie Skrzatów czy zanocować w domku na drzewie. W pobliskiej Solcy Małej znajduje się natomiast Wioska indiańska „Tatanka”. To miejsce gdzie nie tylko można poznać tradycje i zwyczaje rdzennych mieszkańców Ameryki, ale także sprawdzić się w rozmaitych zawodach sprawnościowych, np. walkach na równoważni czejeńskiej. A skoro mowa o samej Łęczycy, to oczywiście można spotkać tam diabła Borutę. W mieszczącym się na zamku muzeum znajduje się największa w kraju kolekcja rzeźb o tematyce demonologicznej.
Innego gospodarza mają Groty Nagórzyckie i miejscowe wyrobisko piasku, znajdujące się na terenie Tomaszowa Mazowieckiego. Zgodnie z legendą mieszkał tu zbój Madej. Nawet jeżeli nie uda się go spotkać podczas wędrówki podziemną trasą turystyczną, wrażeń i tak nie zabraknie.
W pobliżu Tomaszowa warto odwiedzić jeszcze jedno wyjątkowe miejsce – park Mikrokosmos w Ujeździe. Zgromadzono tu 25 modeli owadów i tyle samo mikroorganizmów. Kto chce stanąć oko w oko z większymi od człowieka biedronką, komarem, czy pszczołą, ten ma tu na to szansę. Z kolei w podłódzkiej Lipce można spotkać ostatnie z wymienionych przed chwilą owadów, tyle że te prawdziwe. W miejscowej pasiece organizowane są zajęcia edukacyjne, gdzie poznamy tajemnice tych fascynujących zwierząt. Dzięki oszklonemu ulowi można zajrzeć do wnętrza pszczelego domu, a na deser degustować różne odmiany miodu. Życie pszczół to jeden z możliwych tematów zajęć edukacyjnych w łódzkim Ogrodzie Botanicznym. Dodatkowo w miejscowym Skansenie Roślinnym można poznać lecznicze i kulinarne właściwości roślin.
Również młodzi fani komunikacji nie będą się nudzić w regionie łódzkim. W weekendy w cieplejszej części roku warto się wybrać na wycieczkę Rogowską Koleją Wąskotorową. W wybrane dni zwiedzać można też zabytkową parowozownię w Skierniewicach – jest tu m.in. dawny parowóz szkoleniowy, gdzie zajrzymy do wnętrza kotła. Z kolei w Łodzi w zabytkowej zajezdni na Brusie obejrzymy równie zabytkowe tramwaje (w letnie weekendy można także udać się na wycieczkę składem, którym jeździli w młodości nasi dziadkowie).
Mało? Na deser zostają dwa miejsca związane z nauką, oczywiście połączoną z dobrą zabawą. W Bełchatowie warto zajrzeć na interaktywną wystawę Giganty Mocy, wyjaśniającą jak powstał węgiel brunatny w bełchatowskim złożu i jak dzisiaj z węgla produkowany jest prąd. Z kolei w Łodzi na terenie zabytkowej elektrowni miejskiej działa jedna z najnowszych i największych atrakcji tego typu w kraju – Centrum Nauki i Techniki EC1. Można tu prześledzić proces produkcji energii (zachowano niemal kompletne wyposażenie elektrowni sprzed blisko 90 lat) i zwiedzić dwie dodatkowe ekspozycje. Na chętnych czeka tu też kino sferyczne 3D oraz planetarium.
Zdjęcie 1 - Zagroda Młynarska w Uniejowie
Zdjęcie 2 - Kolej Wąskotorowa Rogów - Rawa -Biała
Zdjęcie 3 - PGE Giganty Mocy w Bełchatowie
Zdjęcie 4 - Dinopark/Kraina Świętego Mikołaja w Kołacinku
Zdjęcie 5 - Wioska indiańska "Tatanka" w Solcy Małej
Historycznie
Województwo łódzkie jako osobna jednostka administracyjna liczy sobie „zaledwie” 100 lat, bo powstało wkrótce po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Historia tego obszaru, leżącego na pograniczu Małopolski, Wielkopolski i Mazowsza, jest znacznie dłuższa. Znajdują się tu siedziby kasztelanii pamiętających początki Polski, dynastii Piastów, czy historyczne grody jak Łęczyca, Sieradz, Rawa i Wieluń, będące siedzibami średniowiecznych księstw, województw i ziem. Mury najstarszych zabytków są niemymi świadkami znaczących wydarzeń. Tu zapadały ważne decyzje (w Sieradzu i Piotrkowie wybierano na tron kilku z polskich królów, w Piotrkowie przez ponad 200 lat obradował Trybunał Koronny dla Wielkopolski).
W XIX wieku obszar dzisiejszego województwa stał się jednym z głównych regionów przemysłowych ówczesnego Królestwa Polskiego. Zanim jeszcze Łódź wyrosła na największy w kraju ośrodek przemysłu włókienniczego, palmę pierwszeństwa dzierżył Ozorków, a następnie Zgierz. Do dziś w obu tych miastach (a także m.in. w Pabianicach, Aleksandrowie i Konstantynowie Łódzkim czy Tomaszowie Mazowieckim) zachowało się mnóstwo śladów związanych z historią gospodarczą. Są to zarówno fabryki, rezydencje fabrykantów, jak i dawne domy tkaczy. Wyjątkowy pod tym względem jest Zgierz, gdzie w centrum znajduje się Park Kulturowy Miasto Tkaczy. Zachowało się tu kilkadziesiąt tradycyjnych domów z XIX w. Z kolei w Zduńskiej Woli przetrwała historyczna dzielnica przeznaczona dla osadników zajmujących się rozwojem lokalnego rzemiosła, a potem także manufaktur i przemysłu.
Wiek XX przyniósł szereg tragicznych wydarzeń związanych z I i II wojną światową. Przez obszar dzisiejszego województwa kilkakrotnie przetaczał się front I wojny (od połowy 1914 do połowy 1915 r.), gdy ścierała się tu armia rosyjska z niemiecką i austriacką. Warto pamiętać że we wszystkich armiach zaborczych wielu żołnierzy było Polakami. Szczególnie intensywne walki z jesieni 1914 r. przeszły do historii jako Bitwa czy Operacja Łódzka - podczas zaledwie kilku tygodni w starciach wzięło udział pół miliona żołnierzy, z których aż 200 tysięcy poległo. Dziś przypominają o tym liczne cmentarze wojenne, rozsiane po obszarze niemal całego województwa. Z kolei w okolicach Bolimowa w 1915 r. Niemcy po raz pierwszy w historii użyli gazów bojowych.
Jesień 1939 r. i wojna obronna z tego czasu w okolicach Łodzi zaznaczyła się przede wszystkim Bitwą nad Bzurą, jedną z niewielu wówczas udanych akcji zbrojnych polskiej armii. Również tu o dramatycznej historii przypominają dziś przede wszystkim cmentarze z kwaterami poległych w okolicach Kutna, Łowicza i Łęczycy, a także Muzeum Bitwy nad Bzurą, mieszczące się w Kutnie. Tragiczną kartę historii zapisano również w Wieluniu, który był pierwszą ofiarą niemieckich bombardowań rankiem 1 września.
Odrębnę historią związaną z II wojną światową stanowi tworzenie przez niemieckich okupantów gett dla ludności żydowskiej, w tym pierwszego w Polsce getta w Piotrkowie, czy drugiego pod względem wielkości (po warszawskim) getta w Łodzi.
Spośród postaci historycznych z województwem łódzkim mocno związani byli dwaj wybitni literaci – Julian Tuwim oraz Władysław Reymont. Ten pierwszy, urodzony w Łodzi, jest tu upamiętniony kilkoma pomnikami, w tym najbardziej znaną Ławeczką Tuwima stojącą w centralnym punkcie ulicy Piotrkowskiej, a także gabinetem jego imienia w Muzeum Miasta Łodzi. Drugi, urodzony w Kobielach Wielkich koło Radomska, mieszkał m.in. w Łodzi (zbierając materiały do "Ziemi obiecanej"), ale także w okolicach Lipiec Reymontowskich, które stały się inspiracją do jego epopei poświęconej polskiej wsi – "Chłopom". Dziś w Lipcach działa muzeum gromadzące pamiątki po pisarzu, a także prywatna Galeria Staroci i Pamiątek Regionalnych z olbrzymią kolekcją wydań "Chłopów", a także eksponatami poświęconymi stworzonemu w oparciu o powieść serialowi telewizyjnemu.
Zdjęcie 1 - Galeria Staroci i Pamiątek w Lipcach Reymontowskich
Zdjęcie 2 i 3 - Muzeum Bitwy nad Bzurą w Kutnie, autor: M. Jabłoński
Zdjęcie 4 - Rawa Mazowiecka, autor: J. Koprowski
Zdjęcie 5 - Park Kulturowy Miasto Tkaczy w Zgierzu
Zabytkowo
W ciągu kilku ostatnich lat na listę Pomników Historii, czyli najcenniejszych zabytków narodowych, trafiły aż cztery obiekty z województwa łódzkiego: bazylika katedralna w Łowiczu, opactwo cysterskie w Sulejowie-Podklasztorzu, zespół pałacowo-parkowy w Nieborowie razem z pobliskim parkiem romantycznym w Arkadii, a także wielokulturowy krajobraz miasta przemysłowego w Łodzi. Miłośnicy historii sztuki znajdą w regionie łódzkim obiekty dokumentujące tysiąc lat tradycji. Są tu świątynie z elementami romańskimi, gotyckie kościoły (w opactwie w Sulejowie jedne z pierwszych w Polsce przykładów tego stylu) i zamki (w tym bardzo dobrze zachowany prywatny zamek rodziny Oporowskich w Oporowie koło Kutna). Nie brakuje przykładów architektury renesansu – jak dwór obronny w Pabianicach (dziś muzeum) czy kościoły w typie kalisko-lubelskim z charakterystycznymi dekoracjami stiukowymi (m.in. w Poddębicach, Chruślinie i Sobocie). Epokę odrodzenia reprezentuje również kaplica św. Wiktorii w łowickiej katedrze z nagrobkiem arcybiskupa Jakuba Uchańskiego wykonanym przez Jana Michałowicza z Urzędowa (najwybitniejszego polskiego rzeźbiarza epoki). Również sztuka baroku jest w województwie obficie reprezentowana, zarówno w architekturze sakralnej, jak i świeckiej. Monumentalne sanktuarium Świętej Rodziny w Studziannej-Poświętnem było w XVII i XVIII w. jednym z najważniejszych ośrodków pielgrzymkowych w Polsce. Jedną z najlepiej zachowanych barokowych rezydencji w Polsce jest pałac w Nieborowie projektu Tylmana z Gameren, dziś oddział Muzeum Narodowego. Ciekawym przykładem tego stylu jest również dwór szlachecki w Ożarowie – jeden z nielicznych zachowanych przykładów siedziby szlacheckiej epoki baroku, wybudowanej z drewna. Dziś działa tu Muzeum Wnętrz Dworskich.
W regionie znaleźć można również obiekty klasycystyczne, jak np. pałac w Walewicach czy pałac i kościół św. Jakuba w Skierniewicach. Unikatem jest romantyczny park w Arkadii koło Nieborowa, stworzony przez księżnę Helenę Radziwiłłową na przełomie XVIII i XIX w.
Architektura neostylowa (neoromanizm, neogotyk itd.) i eklektyczna (połączone różne style) z XIX w. to coś typowego dla miast regionu łódzkiego, które rozwinęły się jako ośrodki przemysłowe w tym czasie. Wyjątkowym przykładem jest tu oczywiście Łódź, gdzie w centrum zachowało się do dziś ponad 10 tysięcy kamienic z przełomu XIX i XX w., a także liczne rezydencje fabrykanckie, świątynie, budynki użyteczności publicznej i fabryki. Również tutaj zachowały się ciekawe przykłady sztuki secesyjnej i modernizmu z pierwszej połowy XX w.
Zabytki przemysłowe to jeden z wyróżników regionu – znaleźć je można nie tylko w stolicy województwa, ale również w mniejszych miastach – przede wszystkim w Zgierzu, Pabianicach, Tomaszowie Mazowieckim czy Piotrkowie Trybunalskim. Oczywiście zdecydowanym liderem jest sama Łódź – do dziś przetrwało tu około 200 mniejszych i większych kompleksów fabrycznych. Często były to całe zespoły zabudowy, gdzie oprócz budynków produkcyjnych stały rezydencje właścicieli, domy mieszkalne dla robotników, a także budynki infrastruktury socjalnej, jak szkoły, sklepy czy szpitale. Najlepszym przykładem jest osiedle Księży Młyn, stworzone przez najbogatszych łódzkich fabrykantów – rodzinę Scheiblerów oraz Manufaktura – dawne imperium rodziny Poznańskich.
Region łódzki to obszar przede wszystkim rolniczy. Do dziś przetrwały tu przykłady tradycyjnej zabudowy wiejskiej. Najciekawsze obiekty trafiły do skansenów – największego w Maurzycach koło Łowicza, a także mniejszych w samym Łowiczu, Sieradzu czy Kwiatkówku koło Łęczycy. Warte odnotowania są również inicjatywy wykorzystania tradycyjnej zabudowy do stworzenia atrakcji turystycznych, jak ma to miejsce w przypadku Zagrody Młynarskiej w Uniejowie czy Centrum Folkloru Polskiego w Nagawkach.
Województwo łódzkie to również jeden z najbogatszych regionów, jeżeli chodzi o drewniane kościoły – jest ich ponad sto. Najstarsze pochodzą z końca XV w., większość z XVI w., w tym najciekawsze w Boguszycach koło Rawy Mazowieckiej oraz Grębieniu koło Wielunia, oba udekorowane renesansowymi malowidłami.
Ważnym elementem dziedzictwa regionu są wreszcie zabytki dawnej wielokulturowości. Po mieszkających tu dawniej Polakach, Żydach, Niemcach, Rosjanach, Czechach pozostały świątynie, synagogi, cmentarze, ale także pałace, kamienice, szkoły czy fabryki. Wyjątkowym zabytkiem jest cmentarz żydowski w Łodzi, jeden z największych i najlepiej zachowanych w Europie.
Zdjęcie 1 - Zamek Oporowskich
Zdjęcie 2 - Dwór obronny biskupów krakowskich w Pabianicach
Zdjęcie 3 - Skansen Ziemi Łowickiej w Maurzycach, autor: J. Ziółkowski
Zdjęcie 4 - Dwór - Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie
Zdjęcie 5 - Opactwo cystersów w Sulejowie
Przyrodniczo
W województwie łódzkim przyroda często rozpościera się tuż za rogiem, jak w przypadku położonego w Łodzi Lasu Łagiewnickiego, który stanowi jeden z największych kompleksów leśnych znajdujących w granicach miasta w Europie. Z jednej strony posiada on bogatą infrastrukturę rekreacyjną – ulubione przez mieszkańców miasta stawy w Arturówku, szlaki piesze i rowerowe, a nawet konne (na terenie lasu mieści się Centrum Zarządzania Łódzkim Szlakiem Konnym). Z drugiej – można tu znaleźć takie ostoje przyrody jak rezerwat „Las Łagiewnicki”.
Równie ciekawy jak Łagiewniki, zarówno pod względem przyrodniczym jak historycznym, jest inny obszar leśny w województwie – Lasy Spalskie. Tym, co wyniosło je do miejsca rangi państwowej były pobyty rosyjskich carów, a po zaborach prezydentów II Rzeczpospolitej.
Choć lasy zostały mocno przetrzebione w okresie I wojny światowej, do dziś naturalnego charakteru przydaje im z pewnością płynąca tędy Pilica, najdziksza spośród dużych rzek w Polsce centralnej.
Pod względem przyrodniczym, jedną z najważniejszych wodnych atrakcji regionu jest położony na zachodzie województwa zbiornik Jeziorsko, założony na rzece Warcie. Jego południowa część chroniona jest w formie rezerwatu faunistycznego. W okresie jesiennych przelotów ptaków wodno-błotnych przebywa tu do kilkudziesięciu tysięcy ptaków jednocześnie!
Przyrodę regionu pomagają zachować lokalne parki krajobrazowe:
Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich
Poza wspomnianym już Lasem Łagiewnickim, może pochwalić się rezerwatami: „Parowy Janinowskie”, gdzie smukłe buki i rozgałęziające się wąwozy, tworzą scenerię niczym z „Władcy Pierścieni” oraz „Struga Dobieszkowska”, skąd już tylko rzut beretem do średniowiecznego grodziska w Starych Skoszewach.
Spalski Park Krajobrazowy
Niemały entuzjazm każdego dendrologa wzbudzą rosnące w nim pozostałości dawnej Puszczy Pilickiej – dwustuletnie dęby, graby i sosny. Te znajdziemy przede wszystkim w rezerwacie „Spała”, podobnie jak ciekawostkę tutejszej przyrody – powstałe w wyniku rzecznej erozji, sosny „na szczudłach”.
Sulejowski Park Krajobrazowy
Do obszaru Parku zaliczają się takie magiczne miejsca jak rezerwat „Niebieskie Źródła” ze swoją słynną, lazurową wodą czy rezerwat „Las Jabłoniowy”, gdzie pośród typowo leśnego drzewostanu, znajdziemy liczne okazy dzikich drzew owocowych – jabłoni, grusz i głogów. Jeśli zaś nad florę przedkłada się faunę, obowiązkowym punktem wyprawy staje się Leśny Ośrodek Edukacji i Rehabilitacji Zwierząt w Kole.
Przedborski Park Krajobrazowy
Jego największym atutem jest niewątpliwie ukształtowanie terenu. Szlaki wędrówek wiją się w górę i w dół po okolicznych wzgórzach (w tym największym naturalnym wzniesieniu województwa łódzkiego, Fajnej Rybie).
Park Krajobrazowy Międzyrzecza Warty i Widawki
Jego głównymi bohaterkami są oczywiście rzeki, w szczególności ta jedna, Warta, która jest niekwestionowaną królową tego obszaru. Ktokolwiek marzy o spotkaniu żurawi, brodźców bagiennych i innych ptaków związanych z wodą, powinien skierować swe kroki właśnie tutaj.
Załęczański Park Krajobrazowy
Tu obecność Warty zaznaczyła się w sposób nie tylko przyrodniczy. W jej dolinie znajdziemy bowiem pozostałości prahistorycznych kurhanów, z których najstarsze są datowane na II w. n.e. Park to obszar Wyżyny Wieluńskiej. Warta płynie tędy w głęboko wciętej dolinie, tworząc tzw. Wielki Łuk Warty. Położony na górze Zelce rezerwat geologiczny „Węże” skrywa liczne jaskinie. Koniecznie trzeba też zajrzeć do kamieniołomu w Lisowicach – świetnie widać tu przekrój ze skałami z kolejnych epok geologicznych, można także bez problemu znaleźć różne typy skamieniałości.
Bolimowski Park Krajobrazowy
Jego największą (nie licząc rzeki Rawki) tajemnicą są wielkie (mierzące nawet do kilkudziesięciu hektarów) puszczańskie polany, będące pozostałością działań budników, wyrębujących las w celu pozyskania potażu, dziegciu czy węgla drzewnego. Dziś polany są prawdziwym magazynem różnorodności biologicznej lasu. Znajdziemy tu 1/3 występujących na tym terenie roślin, a także zwierzęta – ptaki terenów podmokłych, płazy i duże ssaki. Zarówno jednak ze względów przyrodniczych, jak i bezpieczeństwa, wstęp na część polan (jak Siwica) możliwy jest wyłącznie po wcześniejszym zgłoszeniu wraz z pracownikami Parku.
Zdjęcie 1 - Park Krajobrazowy Międzyrzecza Warty i Widawki
Zdjęcie 2 - Załęczański Park Krajobrazowy
Zdjęcie 3 - Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich, autor: L. Samosiej
Zdjęcie 4 - Przedborski Park Krajobrazowy
Aktywnie
Atutem województwa łódzkiego jest różnorodność. Fani aktywnego wypoczynku znajdą tu sporo możliwości spędzania czasu - można wędrować szlakami pieszymi, korzystać ze szlaków rowerowych i kajakowych, a także z najdłuższego w Europie szlaku konnego, czy największego stoku narciarskiego w centralnej Polsce.
Do pieszych wędrówek najlepszymi obszarami są na pewno te o urozmaiconym ukształtowaniu terenu. Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich, czy położone na południowych krańcach regionu Załęczański i Przedborski Parki Krajobrazowe, dzięki całym sieciom szlaków turystycznych, idealnie się do tego nadają. Oczywiście na dłuższy spacer (może z kijami do nordic walking) można wybrać się także do Lasu Łagiewnickiego w północnej części Łodzi, czy w nadpilickie okolice Spały. Ciekawą propozycję dla fanów marszów na orientację posiada powiat wieruszowski, gdzie realizowany jest program „Powiat wieruszowski z mapą i kompasem”. Dla fanów bardziej ekstremalnych doznań warto polecić „Setkę po łódzku”, czyli coroczny rajd pieszy na orientację w najbliższych okolicach Łodzi, gdzie do pokonania jest dystans 50 lub 100 km.
Fani turystyki rowerowej bez problemu znajdą szlaki dla siebie, w okolicy Łodzi (ponownie warto wybrać się na Wzniesienia Łódzkie), jak również w całym regionie, zarówno krótko- jak i długodystansowe. Od 2016 r. działa w Łodzi system Łódzkiego Roweru Publicznego, natomiast w 2018 r. uruchomiony został Wojewódzki Rower Publiczny – rowery dostępne są w 10 miastach regionu (Łodzi, Koluszkach, Kutnie, Łasku, Łowiczu, Pabianicach, Sieradzu, Skierniewicach, Zduńskiej Woli i Zgierzu).
Również kajakarzom województwo łódzkie może sporo zaoferować. Rawka, Pilica, Warta, a także Grabia i Widawka to najczęściej wykorzystywane kajakarsko rzeki. Stosunkowo łatwe technicznie (zwłaszcza Pilica i Warta), ciekawe krajobrazowo i krajoznawczo (m.in. zabytkowe młyny wodne nad Grabią) od lat przyciągają licznych amatorów aktywnej turystyki. Rozwinięta baza turystyczna sprawia że nie ma tu problemu z wypożyczeniem kajaków, czy noclegiem przy wyborze spływu dłuższego niż jednodniowy. Również inne rzeki warto brać pod uwagę przy planowaniu kolejnych spływów – Bzurę, Mrogę, Ner czy Drzewiczkę.
Na dwóch największych akwenach w regionie – Zalewie Sulejowskim i Jeziorsku dobre warunki znajdą także fani żeglarstwa i windsurfingu.
Łódzkie to świetne miejsce dla turystyki konnej. Zwolennicy podziwiania zawodowców w akcji mogą wybrać się do Bogusławic, Walewic lub Gajewnik, gdzie cyklicznie odbywają się zawody hippiczne. Amatorzy samodzielnej jazdy mają do dyspozycji ponad 200 stajni w całym regionie, a także łączący je najdłuższy w Europie, liczący ponad 2000 km, szlak konny. Składa się z dwóch pętli - mniejszej wokół Łodzi oraz większej wokół całego województwa, z licznymi łącznikami. Planując wyjazd warto odwiedzić Centrum Zarządzania Łódzkim Szlakiem Konnym mieszczące się w Łodzi - można tu nie tylko otrzymać mapy i inne materiały o szlaku, ale także wypożyczyć lokalizatory, które poprawią bezpieczeństwo turystów.
Zima to czas, kiedy odkryjemy i inne walory turystyczne regionu – największy stok narciarski w centralnej Polsce znajduje się na Górze Kamieńsk koło Bełchatowa. Ponad 800 metrów dość łatwej trasy nadaje się idealnie na rodzinny wyjazd (chociaż najwyższa partia stoku jest już bardziej wymagająca!). Drugi stok z narciarskim wyciągiem jest położony w zgierskiej Malince.
Ciekawym sposobem na aktywne poznanie regionu, zarówno jego przyrody jak i historii, mogą być questy i fotogry. Opracowane przez Województwo Łódzkie trasy obejmują wszystkie parki krajobrazowe, a także wybrane miasta.
Zdjęcie 1 - Zbiornik Sulejowski, autor: K. Gara
Zdjęcie 2 - Las Łagiewnicki, autor: K. Krakowska
Zdjęcie 3 - Rzeka Warta
Zdjęcie 4 - Sulejowski Park Krajobrazowy
Zdjęcie 5 - Zalew Sulejowski
Co można robić w Łódzkiem?
Nie wiecie co można robić w Łódzkiem? My wam podpowiemy!
Jeśli chcesz zostać odkrywcą i wytrawnym podróżnikiem, przemierzając pieszo, rowerem, kajakiem, czy mknąc samochodem wytyczonym szlakiem to koniecznie zajrzyj do województwa łódzkiego. Przeżyjesz przygodę na łonie natury, poznając bogactwo krajobrazowe regionu i jego walory turystyczne. Łódzkie pełne jest architektonicznych perełek, które nie tylko cieszą oczy, ale i przyciągają ciekawą historią. Nic tak nie odpręża, jak spędzanie czasu na świeżym powietrzu i w otoczeniu zieleni. Świetnym wyborem będą wycieczki do Załęczańskiego Parku Krajobrazowego i Przedborskiego Parku Krajobrazowego, które dzięki sieci malowniczych szlaków turystycznych i urozmaiconemu ukształtowaniu terenu doskonale nadają się do pieszych wędrówek. Pozwól, by urzekła cię sceneria rodem z „Władcy pierścieni” w Parku Krajobrazowym Wzniesień Łódzkich, a maszerując z kijami do nordic walking podziwiaj dwustuletnie dęby, graby i sosny, daj się oczarować lazurowej wodzie Niebieskich Źródeł – rezerwatu będącego częścią Sulejowskiego Parku Krajobrazowego. Chcesz wędrować leśnymi ścieżkami pośród stawów, nie opuszczając miasta? Wtedy odwiedź „zielone płuca Łodzi”, czyli Las Łagiewnicki.
Jeżeli masz rower to koniecznie wykorzystaj go do zwiedzania województwa łódzkiego. Bo na miłośników dwóch kółek czeka nie lada gratka! Ponad sto bezpiecznych i dobrze oznakowanych szlaków rowerowych, w tym dwie magistrale Wschód-Zachód i Północ-Południe. Łódzkie szlaki wiodą do niezwykle kuszących zakątków regionu. Miłośnikom historii polecamy Szlak Bursztynowy prowadzący przez niemal całe województwo traktami komunikacyjnymi znanymi od starożytności, Szlak Grunwaldzki oznakowany dla upamiętnienia 600. rocznicy Bitwy pod Grunwaldem czy Szlak Carskich Łowów pod Spałą, gdzie chętnie polowali carowie Rosji. Zdrożeni podróżni mogą odpocząć i zrelaksować się, korzystając z leczniczych właściwości wód geotermalnych w Termach Uniejów na szlaku rowerowym Gorących Źródeł. Masz jeszcze do wyboru szlaki: Starych Dworków, Śladami Reymonta, Cudownych Obrazów, W Królestwie Diabła Boruty i wiele innych. Dlatego nie zwlekaj i przyjeżdżaj.
A kiedy zrobi się naprawdę gorąco i temperatura zacznie dawać się we znaki, wybierz kajak, bo gwarantujemy, że w województwie łódzkim będziesz miał pełne ręce… wiosłowania! Entuzjastom kajakarstwa polecamy spływ rzeką Pilicą, meandrującą urokliwie wśród rozległych łąk, lasów czy bagien, gdzie tworzy liczne wyspy i zakola. Koniecznie zrób przystanek pomiędzy Sulejowem a Smardzewicami, gdzie znajduje się Zalew Sulejowski, który daje możliwość uprawiania wielu sportów wodnych. Po spływie Pilicą masz ochotę na więcej? Warto więc spłynąć… Wartą! Ta rzeka jest często wybierana przez turystów na pierwszą przygodę z kajakiem ze względu na piękne widoki i łatwy szlak wodny. Jak już nacieszyłeś oczy wspaniałymi krajobrazami znad Pilicy i Warty to płyniemy dalej, bo przed nami Bzura, której fauna i flora urzekną niejednego turystę. Przyciąga zarówno doświadczonych kajakarzy, jak i raczkujących w tej dziedzinie. Bzura nie jest pozbawiona jazów i progów, a na niektórych odcinkach czekają przenoski czy szybszy nurt wymagający większej ostrożności. Jednak prawdziwego ducha przygody odnajdziesz, spływając Rawką, która ze względu na dziki charakter jest rzeką wymagającą, idealną dla bardziej wprawionych kajakarzy.
Województwo łódzkie ma ponad 200 ośrodków jeździeckich, skąd możliwe są wypady na końskim grzbiecie. Oferuje też cykliczne zawody hippiczne, które odbywają się w Bogusławicach, Walewicach i Galewicach.
Turysto, na pewno wiesz, że aby w pełni docenić walory jakiegoś miejsca trzeba je zobaczyć. Dlatego zapraszamy do naszego regionu!
Tomaszowska Okrąglica
Pałace i ogrody
Piotrków Trybunalski - Stare Miasto
Więcej...
Szlak konny województwa łódzkiego
Łódzki Szlak Konny to ponad 2000 km tras, 200 ośrodków jeździeckich, ponad 1000 atrakcji turystycznych, a do tego specjalne miejsca postojowe i punkty informacyjne wyposażone w lokalizatory GPS. Regionalne drogi i bezdroża aż proszą się o konną eksplorację, w obrębie której każdy znajdzie coś dla siebie – począwszy od amatorskiej jazdy konnej, przez powożenie zaprzęgami aż po hipoterapię i inscenizację wydarzeń historycznych.
Autor tekstu: Maciej Kronenberg
Zdjęcie 1 - Łódzki Szlak Konny, autor: K. Jarczewski
Zdjęcie 2 - Łódzki Szlak Konny, autor: K. Jarczewski