lodzkie.pl

Filmowcy kochają nasze województwo. W polskich i zagranicznych filmach oraz serialach grały i nasze wyjątkowe plenery, i stare kamienice, i współczesne centra miast. Pabianice były przedwojenną, stołeczną Pragą. Piotrków Trybunalski zagrał m.in. Lwów. Z kolei w Zgierzu kręcono m.in. „Dziewczynę z igłą” nominowaną do Złotego Globu i Oscara. Zapraszamy na wycieczkę po naszym województwie śladami filmowców.

Łódź

Dla wielu fanów kina to wciąż stolica polskiego filmu, nie bez przyczyny nazwana Hollyłódź. To tutaj niegdyś była największa w Polsce wytwórnia filmowa, to tutaj – w Szkole Filmowej w Łodzi, zaczynały się kariery słynnych reżyserów, aktorów, operatorów. Stolica naszego województwa zagrała w kilkuset filmach i serialach z nominowaną do Oscara „Ziemią obiecaną” Andrzeja Wajdy na czele. Wszystkich kręconych w Łodzi produkcji wyliczyć nie sposób, ale na pewno trzeba zaznaczyć, że Łódź była scenerią dla głośnych filmów: oscarowej „Idy” Pawła Pawlikowskiego, „W ciemności" Agnieszki Holland, „Powidoków” Wajdy, „Psów” Władysława Pasikowskiego, „Seksmisji" i obu części „Vabank” Juliusza Machulskiego. W tych ostatnich filmach zagrały m.in Cmentarz Stary przy ul. Ogrodowej, brama kamienicy przy POW, ul. Narutowicza, Plac Dąbrowskiego, park im. Matejki, szpital im. Pasteura na rogu ul. Żwirki i Sienkiewicza.

W Łodzi kręcono także wiele seriali, począwszy od pierwszego polskiego serialu kryminalnego „Kapitan Sowa na tropie” z Wiesławem Gołasem, oraz cieszące się do dziś popularnością serie „Stawka większa niż życie" czy „Czterej pancernych i pies”. W „Pancernych” zagrały dwa łódzkie pałace przy ul. Skorupki należące teraz do Politechnice Łódzkiej. Oba można oglądać w odcinku „Kwadrans po nieparzystej”. W „Stawce” zagrał między innymi Plac Dąbrowskiego, Park Poniatowskiego. W odcinku „Cafe Rose” bohaterowie grają w tenisa na kortach Miejskiego Klubu Tenisowego w Parku Poniatowskiego. Zdjęcia kręcono też m.in. w pałacyku, w którym dziś jest Muzeum Kinematografii, w pałacu Roberta Schweikerta przy ul. Piotrkowskiej 262/264. Zagrała w nim też willa Oskara Zieglera przy ul. Skłodowskiej. Dawna elektrownia EC-1 przy ul. Targowej zagrała niemiecką fabrykę w odcinku „Ściśle tajne”. Sceny do odcinka kręcono także w legendarnej kawiarni „Honoratka” przy ul. Moniuszki 2.

Najbardziej łódzkie seriale? Oczywiście „Daleko od szosy” z Krzysztofem Stroińskim, Ireną Szewczyk i Sławomirą Łozińską. Jego akcja rozgrywa się w Łodzi, podobnie jak akcja wielu sezonów dużo młodszego „Komisarza Aleksa”.

Pierwszy był jednak film z przedwojenną megagwiazdą, czyli Eugeniuszem Bodo. Najsłynniejszy amant międzywojennego kina dorastał zresztą w Łodzi. Pod koniec lat trzydziestych minionego wieku Mieczysław Krawicz nakręcił na łódzkich ulicach melodramat „Skłamałam” z Bodo i Jadwigą Smosarską. W Łodzi powstał także pierwszy powojenny film „Zakazane piosenki”. Zagrał w nim budynek studia filmowego przy ul. Łąkowej 29, zdjęcia kręcono również w Parku im. Poniatowskiego i na Zdrowiu.

Pabianice

Sąsiadujące z Łodzią Pabianice także przyciągały i wciąż przyciągają filmowców. I tutaj kręcone były sceny do seriali „Stawka większej niż życie", „Czterej pancerni i pies”, czy filmu „Ziemia obiecana” W filmie Wajdy zagrały ulice Lipowa i Okulickiego. Na Lipowej, przy której dziś mieści się zrewitalizowany kompleks Fabryka Wełny, hrabia Trawiński, czyli Andrzej Łapicki, odbiera sobie życie w dorożce. Krótką scenę nakręcono nieopodal, na moście ulicy Zamkowej. Idą tędy robotnicy do fabryki, w tle widać rzekę Dobrzynkę. W „Stawce" Pabianice pojawiają się w kilku odcinkach. Najwięcej ujęć jest w pierwszym „Wiem, kim jesteś”. Budynek Zespołu Szkół nr 1 przy ul. Piotra Skargi zagrał tu niemiecki szpital polowy.  Najwięcej „pabianickich ujęć” w „Pancernych” nakręcono w Lasku Miejskim. W odcinku „Daleki patrol” zagrał stojący na skraju lasku myśliwski pałacyk fabrykanta. Był rezydencją generała, u którego przymusowo służyła Honorata, czyli Barbara Krafftówna.

W Pabianicach filmowcy najczęściej zaglądają na stare miasto. W okolicach ulic Szewskiej, Kościelnej i Piotra Skargi kręcone były końcowe sceny pierwszego odcinka serialu „Kariera Nikodema Dyzmy” z niezapomnianą rola Romana Wilhelmiego. Ta części miasta zagrała wówczas warszawską Pragę. To stąd Dyzma odjeżdża do pracy w Koborowie, dorożka wiezie go w stronę ulicy Warszawskiej.  Po latach w Pabianicach ulokowali się też twórcy filmu „Kariera Nikosia Dyzmy” Jacka Bromskiego z Cezarym Pazurą w roli tytułowej. W filmie zagrał cmentarz ewangelicki przy ul. Ewangelickiej oraz stojące na jego skraju mauzoleum Kindlerów, czy biurowiec wytwórni leków Aflofarm przy ul. Partyzanckiej. Blisko wejścia na cmentarz można odwiedzić grób Edwarda Vortheila, jednego z pionierów kinematografii w Polsce, związanego z Pabianicami i Łodzią. Vortheil założył wraz z Teodorem Jonudem, czyli ojcem Eugeniusza Bodo, kino-teatr Urania przy Piotrkowskiej w Łodzi, a potem zbudował pierwsze kino w Pabianicach, po wojnie znane jako Mazur.

W najstarszej pabianickiej szkole średniej, czyli w II Liceum Ogólnokształcącym, kręcone były sceny do filmu „Syzyfowe prace". Liceum zagrało XIX-wieczne gimnazjum męskie w Klerykowie. Między innymi w Pabianicach powstawały też „Dzieje grzechu” Waldemara Borowczyka, uznawane za jeden z najbardziej wyuzdanych filmów PRL. Plenerem był zakręt przy ul. Piotra Skargi i narożna kamienica. Nakręcona tu scena ukazuje młodą prostytutkę Ewę Pobratyńską, w tej roli Grażyna Długołęcka, stojącą na balkonie i nęcącą klientów. W tle widać wieżę kościoła św. Mateusza. Ulice Kościelna oraz Szewska zagrały też w nowych serialach TVP - „Polowanie na ćmy” i „Gra z cieniem”. A całkiem niedawno kręcone były tu sceny do serialu „Blizna" Netflixa.

Piotrków Trybunalski

Jest jednym z ulubionych miast filmowców – nakręcono tu zdjęcia do ponad 40 krajowych i międzynarodowych produkcji m.in. filmu „Jakub Kłamca” z Robinem Wiliamsem. Amerykański gwiazdor był na planie w Piotrkowie i jego reakcja bardzo wiele mówi, o tym, dlaczego scenografowie tak często wracali do trybunalskiego grodu. Zdjęcia do „Jakub Kłamcy” kręcono w 1997 roku, przed rewitalizacją starego miasta w Piotrkowie. Film opowiada historię z czasów II wojny światowej. Anegdota głosi, że gdy Robin Williams pojawił się na planie, był zachwycony pracą scenografów i przygotowanych przez nich tłem, bo myślał, że zniszczone kamienice powstały na potrzeby filmu…

Pierwszym filmem, w którym „wystąpił” Piotrków, jest „Ewa chce spać” Tadeusza Chmielewskiego. Filmowcy nagrywali zdjęcia m.in. w okolicach Rynku Trybunalskiego i przyległych uliczek. Na długiej liście filmów są również m.in. „Świadectwo urodzenia” w reż. Stanisława Różewicza, „Święta wojna” w reż. Juliana Dziedziny, „Akademia Pana Kleksa” Krzysztofa Gradowskiego, „Jak daleko stąd, jak blisko” Tadeusza Konwickiego (Huta Szkła Hortensja) czy „Doktor Ewa” Henryka Kluby. Do tego ostatniego serialu zdjęcia nagrywano w okolicach rynku, przy ul. Rakowskiej ale także w Gorzkowicach koło Piotrkowa. Rynek Trybunalski można zobaczyć również w serialu „Jan Serce” czy w głośnym filmie Agnieszki Holland „W ciemności”. To również z jednej z rynkowych kamienic, grającą budynek w Paryżu, Krzysztof Kolberger, jako Adam Mickiewicz wygłasza inwokację z „Pana Tadeusza”.

Klimatyczne stare miasto można rozpoznać także w scenach z „Uprowadzenia Agaty” Radosława Piwowarskiego, nominowanego do Oscara filmu „Daens” Stijna Coninxa, „Biesach” Andrzeja Wajdy”, „Syzyfowych prac” Pawła Komorowskiego”, „Przedwiośniu” Filipa Bajona, czy „Vabanku” Juliusza Machulskiego. Upamiętnieniem tego filmu jest ławeczka Kwinto, która stanęła pod kamienicą (tzw. Złoty Róg) przy zbiegu ul. Sieradzkiej i pl. Kościuszki, która grała bank Kramera. Piotrkowskie kamienice, a raczej ich podwórka zagrały także w obrazie „Masz na imię Justine” Franco de Peñii i w „Bitwie Warszawskiej” Jerzego Hoffmana. Filmowcy pracowali również w dawnym areszcie śledczym przy ul. Wojska Polskiego („Psy” Władysława Pasikowskiego, „Nowy Jork, czwarta rano” Krzysztofa Krauzego). Jeden z ostatnich klapsów w Piotrkowie padł na planie filmu „Listy do M3”.

O filmowym dziedzictwie Piotrkowa Trybunalskiego opowiada też książka – album autorstwa Agnieszki Warchulińskiej „Filmowy Piotrków”, a spacer śladami ekip filmowych ułatwiają tabliczki w miejscach realizacji zdjęć.

Skierniewice

Ważnym skierniewickim plenerem jest dworzec kolejowy, który można zobaczyć w „Ziemi obiecanej” Wajdy - stąd odjeżdża Lucy Zuckerowa, czyli Kalina Jędrusik.

Na dworcu w Skierniewicach, zgodnie z fabułą „Lalki” Bolesława Prusa, Stanisław Wokulski wysiada z pociągu, żegna się z Izabela Łęcką i decyduje się popełnić samobójstwo. Sceny te były kręcone w wersji filmowej z 1968 r. i serialowej z 1977 r. Na pierwszym peronie dworca od 2010 r. stoi pomnik Wokulskiego. Po drugiej stronie torów kolejowych znajduje się dawna parowozownia, w której zgromadzono kolekcję zabytkowego taboru. Na terenie obiektu powstawały zdjęcia do filmu „Wołyń” Wojciecha Smarzowskiego oraz serialu „Czas honoru. Z kolei dawny zespół pałacowo-parkowy arcybiskupów gnieźnieńskich wykorzystano w filmie „Dzieje grzechu”. To tu hrabia Bodzanta urządził przytułek dla upadłych kobiet, gdzie trafia Ewa Pobratyńska. Pl. św. Floriana 15 zagrała w serialu „Chłopi”. Był więzieniem, gdzie przetrzymywano aresztowanych za napaść na robotników wycinających las, w tym Antka Borynę.

Zgierz

Miasto było plenerem dla około 20 filmów i seriali. Pracowali tu, między innymi, Andrzej Wajda, Zbigniew Chmielewski, Stanisław Bareja, Jan Jakub Kolski. Kręcono tu także oscarową „Idę”.

Zgierską gwiazdą jest bez wątpienia Miejski Zakład Kąpielowy przy ul. Łęczyckiej 24. Powstawały tu sceny do filmów: „Trójkąt bermudzki” „Limuzyna Daimler-Benz” „CK Dezerterzy”, „Kawalerskie życie na obczyźnie”, a ostatnio „Dziewczyna z igłą” Magnusa von Horna. Drewniana zabudowa Miasta Tkaczy wykorzystana była w „Ziemi obiecanej” i „Syzyfowych pracach” oraz serialu „Bodo”. Ulica Szeroka na Starym Mieście pojawiła się w filmie „300 mil do nieba” oraz w „Idzie”. W filmie wykorzystano również dawny budynek Sądu Rejonowego przy ul. Dąbrowskiego 18. W dawnej tuczarni świń na Krogulcu (ul. Daleka 1–3) filmowcy urządzili obóz jeniecki, do którego trafia Franek Dolas (Marian Kociniak) w „jak rozpętałem II wojnę światową”,  na dworcu kolejowym zawiązuje się intryga odcinka „Stawki większej niż życie” zatytułowanego „Genialny plan pułkownika Krafta” a w jednym z bloków przy ul. Parzęczewskiej mieszkał Leszek (Krzysztof Stroiński), bohater serialu „Daleko od szosy”.

Łęczyca

Plenerami dla kilku filmów był zakład karny w zabytkowym budynku poklasztornym, który został zamknięty w 2006 r. To z tego więzienia wychodzi Henryk Kwinto, czyli Jan Machulski, w filmie „Vabank”. Wnętrze więzienia pojawiło się też w „Papuszy” Krzysztofa Krauze i Joanny Kos-Krauze, serialu „Ludzie i bogowie”, czy „Marusarzu. Tatrzańskim orle”. Łęczycki zamek zagrał z kolei w serialu „Rycerze i rabusie”. W filmie „Sceny dziecięce z życia prowincji” Łęczyca wcieliła się w niewielkie miasteczko Frykowo.

Nieborów

Pałac Radziwiłłów w Nieborowie można spokojnie nazwać naszą filmową gwiazdą eksportową. Często gościły tu międzynarodowe ekipy filmowe. Powstawały tu sceny do seriali i filmów: „Wielka miłość Balzaka”, „Sherlock Holmes i Doctor Watson”, „Nowe przygody Arsena Lupin”. W Nieborowie powstawały również liczne polskie filmy. Wnętrza pałacu zagrały w dwóch obrazach Andrzej Wajdy „Popiołach” i „Lotnej”,  w „Złocie dezerterów” Janusza Majewskiego, serialu „Ojciec Mateusz”. Najnowszym filmem realizowanym w pałacu oraz otaczającym go parku jest nowa ekranizacja „Znachora” z Leszkiem Lichotą w roli tytułowej.

Najsłynniejszym filmem, w którym zagrał pałac w Nieborowie jest oczywiście „Akademia Pana Kleksa” Krzysztofa Gradowskiego z kultową rolą Piotra Fronczewskiego. Otaczający rezydencję park był ogrodem, przez który profesor prowadził uczniów do szkoły, a także gdzie chłopcy uczyli się geografii. W sąsiedniej Arkadii, przy Akwedukcie, Adaś Niezgódka spotyka golarza Filipa.

W parku w Nieborowie kręcone były również sceny do serialu „Kariera Nikodema Dyzmy”. To tutaj rozgrywały się zabawne rozmowy pomiędzy Żorżem Ponimirskim, czyli Wojciechem Pokorą, i Nikodemem Dyzmą - Romanem Wilhelmim.

Lipce Reymontowskie

Lipce Reymontowskie to przede wszystkim serial „Chłopi” Jana Rybkowskiego, nakręcony tam, gdzie dzieje się powieść Władysława Reymonta. W związku z tym, że zabytkowej wiejskiej architektury w Lipcach nie zachowało się wówczas dużo, większość zdjęć plenerowych realizowano w pobliskim Pszczonowie. W Lipcach stoi jednak chata Dominikowej, czyli matki Jagny. W Pszczonowie filmowcy wykorzystali kościół i jego otoczenie oraz plebanię, którą dziś można oglądać w Skansenie Wsi Łowickiej w Maurzycach, gdzie została przeniesiona, oraz dom zaaranżowany na karczmę. W okolicach powstawały także inne sceny: w przysiółku Góry realizowano finałową scenę wywiezienia Jagny, w lesie pomiędzy Pszczonowem, Retniowcem i Chlebowem realizowano zdjęcia do bitwy o las, przy drodze z Makowa na Święte Laski i Święte Nowaki mieszkańcy wsi witali wracających z więzienia chłopów.

Oporów

Filmowcy upodobali sobie tutejszy zamek. W latach 60. został on plenerem jedngo z odcinków serialu „Z przygodą na ty” zatytułowanym „Czarny rycerz”. Było głownym miejscem akcji filmu „Duch z Canterville”,w którym debiutowała Anna Nehrebecka. Zagrał w serialu „Rycerze i rabusie”. W Oporowem kręcony był też hit lat 90, czyli serial „Ekstradycja”. z Markiem Kondratem w roli komisarza Halskiego. Tu znajduje się kryjówka Novotnego. którego zagrał Zdzisław Wardejn, rezydenta rosyjskiej mafii.

Walewice

Tutaj gratką dla filmowców był pałac i stadnina koni.  Kręcono tu film „Marysia i Napoleon” z Gustawem Holoubkiem i Beatą Tyszkiewicz.

Pałac widoczny jest także w serialach „Zaklęty dwór”, „Rodzina Połanieckich” „Wielka miłość Balzaca”. Okolice Walewic to z kolei plener „Popiołów” Wajdy, gdzie realizowana była scena bitwy pod Raszynem.

Poddębice

Poddębice zagrały w filmie same siebie. W obrazie „Ich dzień powszedni” Andrzeja Ścibor-Rylskiego Pola Raksa oznajmia Zbigniewowi Cybulskiemu że wróci do Poddębic, do mamy i tam będzie na niego czekać. W kolejnych ujęciach widać rynek w Poddębicach na który przyjeżdżają autobusy z Łodzi. Miasto było też plenerem filmu „Ziemia” Jerzego Zarzyckiego. Uwieczniono rynek z zabytkowym kościołem, ale także miejscowy pałac, czyli renesansową rezydencję Grudzińskich. W filmie „Nad rzeką której nie ma” Andrzeja Barańskiego Poddębice przeobraziły się w miasteczko Doboszów. W filmie zagrał dworzec kolejowy.

Inowłódz

Bogatą filmografię ma także Inowłódz, na terenie którego operatorzy upodobali sobie romański kościół św. Idziego. Miejscowość „grała” gównie role historyczne m.in. w filmie „Bolesław Śmiały” Witolda Lesiewicza Inowłódz był XI-wiecznym Krakowem. To tu – nad Pilicą z widokiem na zabytkową świątynię - Andrzej Wajda nagrywał zdjęcia do „Popiołów”, a Janusz Majewski „Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny”.

W Inowłodzu lub jego okolicach powstawały ujęcia m.in. do „Hubala” Bogdana Poręby, seriali „Przygody Pana Michała” Pawła Komorowskiego (tzw. stare koryto Pilicy w ok. ul. Łąkowej”) i „Czterej pancerni i pies” Konrada Nałęckiego, na potrzeby którego kościół św. Idziego zamienił się w pałac w Schwarzer Forst.

Studzianna – Poświętne

Zdjęcia do serialu Konrada Nałęckiego – który pochodził z Piotrkowa Trybunalskiego – kręcone były także m.in. w Tomaszowie Mazowieckim i Studziannej – Poświętnem. To tu zrealizowano scenę, w której Grigorij otwierał znajdującą się na tyłach kościoła bramę w serialowym pałacu. To także w Poświętnem, które było planem dla kilkunastu pozycji, nagrywano sceny m.in. do „Hubala”, „Bitwy warszawskiej” czy filmu „Katyń” Andrzeja Wajdy. Reżyser wykorzystał kościół św. Józefa, który zamienił się w szpital polowy. Nakręcono tu scenę, w której Anna, żona rotmistrza Andrzeja szuka męża.

Poświętne było bardzo ważnym plenerem w czasie realizacji kultowego filmu „Jak rozpętałem II wojnę światową” Tadeusza Chmielewskiego. To tu Franek Dolas obudził się na wieży dzwonnicy, która w filmie znajdowała się w Lublinie, a tak naprawdę była to wieża dzwonnicy przy bazylice pw. św. Filipa Neri i św. Jana Chrzciciela. Z kolei filmowi partyzanci swoją kryjówkę mieli w młynie wodnym na tzw. Młynczysku. W Poświętnem także nakręcono scenę, w której Dolas przegrywa w 3 karty buty, spodnie i pas.

Tomaszów Mazowiecki

Również w tym mieście Konrad Nałęcki nagrywał sceny do swojego serialu. W „Czterech pancernych” zagrał m.in. most kolejowy na Pilicy, a także teren przy przystani. Plenery nad Pilicą przyciągnęły do Tomaszowa również ekipę „Rzeczpospolitej Babskiej” Hieronima Przybyła. Powstały tu m.in. scena kąpieli bohaterek komedii i podglądania ich przez saperów, a także scena wędkowania. Tomaszów – a dokładnie pozostałości spalonej mieszalni pasz przy ul. Głównej – zagrały też w „Ziemi obiecanej” Andrzeja Wajdy.

W filmie „Rebus” Tomasza Zygadło Tomaszów zagrał siebie – niewielkie, rodzinne miasto głównego bohatera, przywódcy miejscowych chuliganów.  Ekipa realizowała zdjęcia na placu im. Kościuszki, w Alejach Piłsudskiego, przy dawnym kinie "Mazowsze" przy ul. Jerozolimskiej, w dawnym barze "Mazowianka", przy schodach na ulicy Rzeźniczej), ale i w Opocznie (Urząd Miejski przy ul. Staromiejskiej 6) i w Piotrkowie (na dworcu PKP).

Wolbórz

Mieszkańcy województwa w scenach „Rzeczpospolitej babskiej” bez trudu rozpoznają również pałac biskupów kujawskich w Wolborzu. To tu znajdowała się filmowa „Walterówka", czyli gospodarstwo prowadzone przez batalion dowodzony przez Jana Machulskiego. W filmie widać też wieżę parafialnego kościoła św. Mikołaja.

W sąsiednich Bogusławicach i znajdującym się tu stadzie ogierów filmowcy gościli kilkukrotnie. Powstała tu scena ataku kawalerii z filmu „Lotna” A. Wajdy, atak szwoleżerów z filmu „Popioły”, kulig  z „Potopu” Jerzego Hofmana, czy ujęcia batalistyczne z bitwy pod Chocimiem w „Panu Wołodyjowskim”.

W Bogusławicach nie mogło zabraknąć także ekipy „Czterech pancernych”. Tu zrealizowano fragmenty odcinka „Wojenny staw”, w którym Czereśniak i Grigorij - Wiesław Gołas oraz Włodzimierz Press - przeganiają stado krów spod niemieckich wystrzałów. W serialu zagrały krowy z sąsiedniego PGR-u.

Sulejów

Charakterystyczne zabudowania opactwa cystersów na Podklasztorzu można oglądać w scenach serialu „Janka” Janusza Łęskiego, reżysera pochodzącego z Radomska”. Właśnie na Podklasztorzu kręcono sceny domu tytułowej bohaterki. W Sulejowie gościł też Kmicic – to na łąkach między opactwem a Pilicą nagrano scenę próby porwania księcia Bogusława. Romański kościół grał również w filmie „Południe-Północ” Łukasza Karwowskiego z Borysem Szycem i Robertem Więckiewiczem. Okolice Sulejowa – dawny Zakład Przemysłu Wapienniczego na Podkurnędzu był tłem gangsterskich scen w filmie „Psy 2. Ostatnia krew” W. Pasikowskiego.

Popielawy

Położone między Ujazdem a Rokicinami Popielawy wystąpiły w trzech filmach Jana Jakuba Kolskiego, który mieszkał tu w dzieciństwie i nadal ma dom. W miejscowości dzieje się akcja „Historia kina w Popielawach”, tu realizowano zdjęcia do „Pogrzebu Kartofla” oraz do filmu „Zabić bobra”.

Radomsko

Radomsko przyciąga póki co twórców filmów dokumentalnych. Tu powstał obraz „Kinema”, opowiadający o dzieciństwie i młodości pochodzącego z tego miasta reżysera - Stanisława Różewicza. Drugi film to „Przed sklepem w Osjakowie”w reż. Krystyny Piasecznej, który opowiada o poecie Tadeuszu Różewiczu.

kw, aa/fot. Arch. Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej