lodzkie.pl

Była inspiracją Iana Fleminga, twórcy Jamesa Bonda i jednocześnie pierwowzorem Vesper Lynd, ukochanej słynnego agenta 007. Zanim zaczęła szpiegować dla brytyjskiego wywiadu, mieszkała w zabytkowym dworku w Trzepnicy w pow. piotrkowskim. Jedną z pamiątek po legendarnej agentce jest oryginał aktu urodzenia, sporządzony przy okazji chrztu w parafii Bęczkowice.

Dokument, dziś znajdujący się w zasobach Muzeum w Piotrkowie, został wystawiony w 1913 roku i potwierdza, że Maria Krystyna Janina Skarbek, córka Jerzego Serwacego Skarbka i Stefanii Marii z domu Goldfeder, urodziła się wiosną 1908 roku w Warszawie przy ul. Zielnej. Dziewczynka zamieszkała w Trzepnicy, w majątku Trzepnica-Bęczkowice-Jelica, który został kupiony z posagu Stefanii, pochodzącej z rodziny zamożnych łódzkich bankierów. Mała Krysia do Trzepnicy trafiła jako 4-latka i tu spędziła dzieciństwo oraz pierwszą młodość, aż do 1926 roku. Hrabia Skarbek prowadził stadninę koni wyścigowych, więc jego córka była doskonałym jeźdźcem. Rodzina sprzedała majątek w 1926 roku i wtedy Krystyna wróciła do Warszawy. Zabytkowy dworek po wojnie stał się siedzibą miejscowej szkoły podstawowej.

W Warszawie Krystyna pracowała i po raz pierwszy wyszła za mąż. Znana z wielkiej urody, brała też udział w konkursie piękności. Jej drugim mężem był Jerzy Giżycki, pisarz powieści dla młodzieży oraz podróżnik. Krystyna Skarbek razem z nim wyjechała m.in. do Kenii czy Francji. Jej współpraca z brytyjskim wywiadem zaczęła się w 1939 roku. Wtedy przyjęła pseudonim Christine Granville i zmieniła swoją datę urodzenia na 1915 rok. Jako agentka brała udział w działaniach m.in. na Węgrzech, Słowacji, Jugosławii.

Na trudnych trasach górskich, które pokonywała jako kurierka, przydała się jej wyśmienita umiejętność jazdy na nartach. W akcjach we Francji – doskonała znajomość języka francuskiego. W swojej szpiegowskiej karierze nazywała się również m.in. Pauline Armand. Po wojnie pracowała m.in. jako stewardessa na statkach pływających do Australii i Nowej Zelandii. Tam poznała swojego przyszłego zabójcę. Zakochany w Krystynie Dennis Muldowney zabił Polkę w londyńskim hotelu w 1952 roku. Krystyna miała dopiero 44 lata.

O – jak pisały media - „ulubionej agentce Churchila” cicho było do lat 90. ubiegłego wieku. Wtedy swój pierwszy artykuł o polskiej kobiecie – szpiegu napisał Jan Larecki, później autor pierwszej biografii  Krystyny Skarbek. Tak jak ona, jako dziecko spędzał lato w dworku w Trzepnicy – był tam uczestnikiem kolonii.

Dziś jego książki, a także inne publikacje o Krystynie, stoją na półkach gminnej biblioteki w Łękach Szlacheckich i na domowych regałach mieszkańców, zwłaszcza związanych ze Szkołą Podstawową w Trzepnicy m.in. historyczki Anny Latochy czy byłej dyrektor szkoły, Teresy Janochy, która bardzo zabiegała o upamiętnienie dzielnej Polki.

SP w Trzepnicy w zabytkowym dworku mieściła się do 2015 roku. Jej patronem jest Andrzej Frycz Modrzewski, który także w swoim dzieciństwie przebywał w tej miejscowości. Mury nowego gmachu podstawówki dzieli z Krystyną Skarbek – oboje mają tu swoje pamiątkowe tablice.

Ta ku pamięci agentki polskiego i brytyjskiego wywiadu została odsłonięta 22 października 2011 roku przy okazji wmurowania kamienia węgielnego pod budowę nowej siedziby. Z tej okazji uczniowie szkoły – jeszcze w salach dworku - pokazali inscenizację przybliżającą postać Krystyny. W przedstawieniu spotyka się ona z Ianem Flemingiem, autorem powieści o Jamesie Bondzie, bo jak pisali biografowie, to właśnie piękna Polka była pierwowzorem Vesper Lynd, ukochanej słynnego agenta 007.

Dziś dawny dom Krystyny w Trzepnicy jest wyłączony z użytkowania ze względu na zły stan techniczny, ale pamięci mieszkańców postać dzielnej agentki jest ciągle żywa. W tym roku, w czerwcu, zainaugurowano quest „Śladami konnych wycieczek Krystyny Skarbek”. Częścią wydarzenia była gra terenowa, której uczestnicy przeszli ok. 8 km poznając fakty z życia agentki.

- Krystyna Skarbek uwielbiała jeździć konno i uwielbiała psy myśliwskie, gdy była w Trzepnicy tu dużo jeździła konno i stąd też pomysł na ten quest – mówi Wioletta Buczkowska, nauczyciel z SP w Trzepnicy.

We wrześniu gminna biblioteka oraz urząd gminy zorganizowali dla mieszkańców wyjazd na przedpremierowy pokaz filmu „Skarbek” o polskim szpiegu w spódnicy. Produkcja jest w kinach od października.

kw/fot. M. Romanik, zdjęcie K. Skarbek - mat. Muzeum Getta Warszawskiego