Przy pomniku na terenie Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi upamiętniono pomordowanych i spalonych więźniów Radogoszcza. To 79. rocznica tragedii, jakiej okupanci niemieccy dopuścili się na terenie Łodzi w przeddzień wycofania się z miasta. Zarząd województwa łódzkiego reprezentował na wydarzeniu Andrzej Górczyński.

Okrutny mord uczcili samorządowcy i mieszkańcy Łodzi. Duchowni różnych wyznań wznieśli modlitwy w intencji zmarłych. Odśpiewany został hymn państwowy, odczytany apel poległych, a żołnierze kompanii honorowej batalionu Kawalerii Powietrznej wystrzelili salwę honorową. Zebrani złożyli wieńce, kwiaty i zapalili znicze pod Pomnikiem Martyrologii i na cmentarzu św. Rocha, na kwaterach, w których pochowani zostali spaleni więźniowie.

Ocenia się, że przez Rozszerzone Więzienie Policyjne Radogoszcz w latach okupacji niemieckiej przeszło około 40 tys. osób. Większość osadzono za przestępstwa przeciwko interesom III Rzeszy, do których należały: nielegalny ubój i szmuglowanie żywności ze wsi, nielegalne przekraczanie granicy pomiędzy Generalnym Gubernatorstwem i Krajem Warty, ucieczki z robót przymusowych. Przywożono tutaj też zatrzymanych w łapankach ulicznych. Osadzeni czekali na wyroki sądowe, bądź transporty do innych więzień i obozów. Ludzie ginęli każdego dnia na skutek głodu, chorób, wycieńczenia oraz sadystycznego znęcania się wachmanów. Więźniów wywożono stąd również na masowe egzekucje w rejonie Łodzi.

W nocy z 17 na 18 stycznia1945 r., na kilkadziesiąt godzin przed wkroczeniem Armii Czerwonej do Łodzi, Niemcy zaczęli mordować osadzonych w salach więziennych. Gdy ci zaczęli stawiać opór, oprawcy podpalili budynek. Zginęło blisko 1500 osób. Ocalało około 30.

jg/fot. Tomasz Grala