Województwo łódzkie
Województwo łódzkie może się poszczycić pięcioma zabytkami na prestiżowej liście Pomników Historii.
Należą do nich:
- Bazylika Katedralna pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Łowiczu
- Zespół Opactwa Cystersów w Sulejowie,
- Nieborów i Arkadia – Zespół pałacowo ogrodowy i ogród sentymentalno-romantyczny
- Archikolegiata NMP i św. Aleksego w Tumie
- Łódź - wielokulturowy obraz miasta przemysłowego.
Bazylika Katedralna w Łowiczu
Stary Rynek 24/30
99-400 Łowicz
Katedra łowicka została uznana za pomnik historii w 2012 r. Świątynia ma szczególne znaczenie dla historii i kultury Polski. Fundowali ją, a następnie hojnie wyposażali najwięksi rangą dostojnicy kościelni - arcybiskupi gnieźnieńscy (prymasi Polski od XV w.). Od XVI do XVIII w. Łowicz był głównym arcybiskupim miastem rezydencjonalnym, przez co, ówczesna kolegiata łowicka, obok katedry gnieźnieńskiej stała się najważniejszą świątynią w kraju i obiektem szczególnej troski purpuratów. W jej murach odbywały się synody kościelne, decydowano o najważniejszych sprawach Kościoła oraz Rzeczpospolitej. Interreks (funkcję tę sprawowali prymasi) przyjmował tu posłów w czasie bezkrólewia.
Linki:
https://www.katedra.lowicz.pl/
https://zabytek.pl/pl/obiekty/lowicz-lowicz-bazylika-katedralna-dawna-kolegiata-prymasowska
Zespół Opactwa Cystersów w Sulejowie
ul. Opacka 13
97-330 Sulejów
Zespół klasztorny opactwa cysterskiego w Sulejowie – położony w Podklasztorzu (obecnie dzielnica Sulejowa) jeden z najlepiej zachowanych zespołów cysterskich w Polsce, będący zabytkiem architektury romańskiej. 22 października 2012 roku obiekt został wpisany na listę Pomników historii
Najciekawszymi elementami Opactwa są:
- Kościół św. Tomasza Kantuaryjskiego – trójnawowa bazylika z transeptem. Jako zakończenie budowy przyjmowana jest data konsekracji kościoła, rok 1232. Bryła kościoła zachowała się w nienaruszonym układzie. Front kościoła zdobi romański portal i rozeta. Wyposażenie świątyni pochodzi z okresu baroku i rokoka.
- Skrzydło wschodnie klasztoru, jego jedyna zachowana część, w której obecnie znajduje się muzeum. W skrzydle tym zachował się także późnoromański kapitularz i gotyckie krużganki. Sklepienie kapitularza opiera się na jednej kolumnie, umieszczonej w środku pomieszczenia. Skrzydło południowe, pochodzące z XVI wieku, jest w ruinie. Dawniej trzy skrzydła klasztoru i kościół otaczały wirydarz.
Linki:
http://sulejow.cystersi.pl/
https://zabytek.pl/pl/obiekty/sulejow-sulejow-zespol-opactwa-cystersow-2
Nieborów i Arkadia – Zespół pałacowo ogrodowy i ogród sentymentalno-romantyczny
Lipowa 35
99-416 Nieborów
Zespół pałacowo-ogrodowy w Nieborowie i ogród sentymentalno-romantyczny w Arkadii należą do elitarnej w skali kraju grupy autentycznych, integralnych przykładów dawnej, wiejskiej rezydencji magnackiej skupiającej w swoich granicach rozwiązania o charakterze reprezentacyjnym, gospodarczym i przemysłowym. Zarówno obiekt w Nieborowie, jak i Arkadii cechuje wysoka wartość artystyczna przejawiająca się zarówno w formie architektury rezydencjonalnej, jak i w realizacjach sztuki ogrodowej. Zespół pałacowo-ogrodowy w Nieborowie posiada czytelny układ przestrzenny z zachowanymi charakterystycznymi elementami struktury ogrodu regularnego i krajobrazowego, a także w znacznym stopniu oryginalnym tworzywem roślinnym i układem wodnym. Barokowy pałac, wraz z autentycznym układem i wyposażeniem wnętrz, zbiorami sztuki, biblioteką i archiwum stanowi ewenement w skali kraju, i jest jedną z najlepiej zachowanych rezydencji polskiej magnaterii. Ogród w Arkadii założony w 1778 r. należy do pierwszych w Polsce, powstałych pod wpływem szkoły angielsko-chińskiej, kompozycji o cechach początkowo sentymentalnych, wzbogaconych później o rys romantyczny.
Obszar Pomnika Historii "Nieborów i Arkadia - zespół pałacowo-ogrodowy i ogród sentymentalno - romantyczny" obejmuje historycznie ukształtowaną przestrzeń rezydencji z pałacem, ogrodem, fragmentami lapidarialnymi, budynkami mieszkalnymi, gospodarczymi i ogrodowymi w Nieborowie w granicach ogrodu nieborowskiego wraz z budynkiem spichlerza w obrębie jego murów obwodowych oraz historycznie ukształtowaną przestrzeń ogrodu w Arkadii z budowlami ogrodowymi i fragmentami lapidarialnymi.
Linki:
Archikolegiata NMP i św. Aleksego w Tumie
Tum 9
99-122 Tum
Archikolegiata NMP i św. Aleksego w Tumie (archikolegiata łęczycka) – kościół wzniesiony w XII wieku, znajdujący się w pobliżu dawnej lokalizacji wczesnośredniowiecznego grodu[a]. Należy do najlepszych przykładów architektury romańskiej w Polsce. Według starszych badań z fundacji Bolesława Chrobrego i z udziałem świętego Wojciecha powstało tu pierwsze w Polsce (założone prawdopodobnie w 997) opactwo benedyktynów pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny i św. Aleksego. W świetle nowszych studiów założenie to najwcześniej wiązać możemy z II poł. XI w i być może z szerszą akcją misyjną związaną z odnową monarchii piastowskiej za czasów Kazimierza Odnowiciela. Zgromadzenie zakonne przypuszczalnie zostało przeniesione, a budowla została rozebrana w związku z realizacją nowego kościoła w latach 40 XII w. Archikolegiata należy dziś do unikatowych budowli romańskich w Polsce. Wraz z pobliskim grodziskiem z VI wieku, jest jednym z najpiękniejszych i najbardziej znanych obiektów architektury sakralnej. Uznanie za pomnik historii prezydenta RP to najwyższa forma ochrony prawnej zabytków w Polsce.
Linki:
http://www.tumkolegiata.pl/
https://zabytek.pl/pl/obiekty/tum-zespol-archikolegiaty-pod-wezwaniem-najswietszej-maryi
https://centralnyluk.pl/archikolegiata-w-tumie/
Wielokulturowa Łódź - zapraszamy do foderu "Łódź"
Więcej informacji dostępnych jest na portalu zabytek.pl